Web3 Gaming đã trở lại: Những dự án game on-chain đang dẫn đầu khả năng ứng dụng thực tế

1. Đội ngũ sáng lập / công ty đứng sau

Web3 Gaming là một lĩnh vực tổng thể, không phải một công ty hay đội ngũ duy nhất. Có hàng ngàn đội ngũ và công ty đứng sau các dự án Web3 Gaming khác nhau trên toàn cầu, từ các studio game độc lập đến các tập đoàn lớn, các nền tảng blockchain chuyên dụng và các quỹ đầu tư mạo hiểm tập trung vào Web3. Một số nền tảng và công ty nổi bật trong việc hỗ trợ và phát triển Web3 Gaming bao gồm Immutable, Polygon Labs, Gala Games, Sky Mavis (Axie Infinity), Dapper Labs (Flow Blockchain), Epic Games (hỗ trợ NFT) và Animoca Brands (đầu tư và phát triển).

2. Blockchain sử dụng / mô hình kiến trúc

Web3 Gaming sử dụng nhiều blockchain khác nhau tùy thuộc vào yêu cầu về tốc độ giao dịch, chi phí và khả năng mở rộng. Các blockchain phổ biến bao gồm Ethereum (với các giải pháp Layer 2 như Polygon, Immutable X, Arbitrum, Optimism), Solana, BNB Chain, Avalanche, Flow và Wax.

Mô hình kiến trúc thường bao gồm:

• Tài sản trong game dưới dạng NFT (Non-Fungible Tokens) trên blockchain, cho phép người chơi sở hữu thực sự các vật phẩm, nhân vật, đất đai ảo.
• Smart contracts (hợp đồng thông minh) điều chỉnh logic game, quy tắc sở hữu, giao dịch và phân phối phần thưởng.
• Game client (giao diện game) thường chạy off-chain để đảm bảo trải nghiệm chơi mượt mà, trong khi các giao dịch quan trọng và quyền sở hữu tài sản được ghi nhận trên blockchain.
• Các token tiện ích (utility tokens) và token quản trị (governance tokens) phục vụ các mục đích khác nhau trong hệ sinh thái game.

3. Lộ trình phát triển (Roadmap) & Đối tác

Lộ trình phát triển chung của Web3 Gaming tập trung vào:

• Cải thiện trải nghiệm người dùng (UX): Đơn giản hóa quá trình onboarding, giảm rào cản kỹ thuật cho người chơi không chuyên về crypto.
• Nâng cao chất lượng gameplay: Phát triển các trò chơi có đồ họa đẹp, cốt truyện hấp dẫn và cơ chế chơi cuốn hút, không chỉ dựa vào yếu tố kiếm tiền.
• Khả năng tương tác (Interoperability): Cho phép người chơi sử dụng tài sản NFT giữa các game khác nhau hoặc trên các blockchain khác nhau.
• Mở rộng quy mô (Scalability): Phát triển các giải pháp Layer 2 và blockchain chuyên biệt để xử lý lượng giao dịch lớn.
• Phát triển các công cụ và SDK cho nhà phát triển: Giúp các studio game dễ dàng tích hợp công nghệ blockchain.

Đối tác: Ngành Web3 Gaming có rất nhiều đối tác chiến lược bao gồm các quỹ đầu tư mạo hiểm (a16z, Paradigm, Sequoia), các studio game truyền thống (Ubisoft, Square Enix), các nền tảng blockchain (Ethereum, Polygon, Solana), các nhà cung cấp cơ sở hạ tầng (Chainlink, The Graph) và các thị trường NFT (OpenSea, Magic Eden).

4. Số liệu minh chứng

• Quy mô thị trường: Theo báo cáo của DappRadar, ngành công nghiệp game blockchain đã thu hút hàng tỷ USD đầu tư và chiếm phần lớn các hoạt động dApp trên blockchain. Năm 2022, mặc dù thị trường crypto đi xuống, Web3 Gaming vẫn nhận được gần 7 tỷ USD đầu tư.
• Số lượng người dùng: Có hàng triệu ví hoạt động tương tác với các dApp game mỗi ngày. Ví dụ, trong năm 2022, game blockchain đã chiếm 49% tổng số giao dịch dApp.
• Giá trị tài sản: Giá trị của các NFT trong game và tổng vốn hóa thị trường của các token game có thể lên tới hàng chục tỷ USD.
• Các dự án thành công: Axie Infinity từng đạt đỉnh hàng triệu người dùng hoạt động hàng ngày và khối lượng giao dịch NFT lớn. The Sandbox và Decentraland là những ví dụ điển hình về metaverse game có giá trị tài sản ảo cao.

5. Đánh giá cộng đồng & chuyên gia

Cộng đồng:

• Ưu điểm: Đề cao quyền sở hữu thực sự của người chơi, tiềm năng kiếm tiền (Play-to-Earn/Play-and-Own), sự minh bạch và khả năng tác động đến hướng phát triển của game thông qua quản trị phi tập trung.
• Nhược điểm: Nhiều người chơi phàn nàn về chất lượng gameplay chưa cao, tập trung quá nhiều vào yếu tố kiếm tiền, chi phí giao dịch (gas fees), rào cản kỹ thuật khi bắt đầu, và các dự án lừa đảo (rug pull).

Chuyên gia:

• Tích cực: Nhìn thấy tiềm năng cách mạng hóa ngành game, tạo ra một nền kinh tế mới cho người chơi và nhà phát triển, thúc đẩy sự đổi mới về quyền sở hữu và sáng tạo nội dung. Cho rằng đây là xu hướng không thể đảo ngược.
• Thận trọng: Thường chỉ ra những thách thức lớn về trải nghiệm người dùng, khả năng mở rộng, quy định pháp lý, và rủi ro đầu cơ. Khuyến nghị tập trung vào phát triển gameplay chất lượng cao trước khi ưu tiên yếu tố blockchain.

6. Tokenomics (nếu có token)

Trong Web3 Gaming, tokenomics đề cập đến mô hình kinh tế của các token trong một trò chơi hoặc hệ sinh thái game.

Các loại token chính:

• Token tiện ích (Utility Tokens): Dùng để mua vật phẩm trong game, nâng cấp nhân vật, tham gia các hoạt động, trả phí giao dịch hoặc làm phần thưởng cho người chơi. Ví dụ: SLP của Axie Infinity, SAND của The Sandbox.
• Token quản trị (Governance Tokens): Cho phép người nắm giữ bỏ phiếu về các quyết định quan trọng của game hoặc quỹ phát triển, ảnh hưởng đến lộ trình và cơ chế của game. Ví dụ: AXS của Axie Infinity, GALA của Gala Games.
• NFT (Non-Fungible Tokens): Đại diện cho tài sản độc nhất trong game như nhân vật, vật phẩm, đất đai ảo, skins, cho phép người chơi sở hữu thực sự và giao dịch chúng trên các thị trường.

Mô hình tokenomics thường xoay quanh việc cân bằng giữa phần thưởng cho người chơi (để khuyến khích tham gia), nguồn cung và cầu của token (để duy trì giá trị), và chi phí vận hành/phát triển game. Nhiều dự án sử dụng mô hình hai token (một cho tiện ích, một cho quản trị) để giảm thiểu biến động giá của token tiện ích.

7. Điểm mạnh & Điểm yếu

Điểm mạnh:

• Quyền sở hữu tài sản thực sự: Người chơi sở hữu hoàn toàn các vật phẩm, nhân vật trong game dưới dạng NFT và có thể giao dịch, bán chúng bên ngoài hệ sinh thái game.
• Kinh tế người chơi: Cho phép người chơi kiếm tiền thông qua hoạt động chơi game (Play-to-Earn), đóng góp vào hệ sinh thái (Play-and-Own) hoặc bán các tài sản đã kiếm được.
• Minh bạch & Chống kiểm duyệt: Các quy tắc và giao dịch được ghi lại trên blockchain, đảm bảo tính minh bạch và khó bị thay đổi bởi một thực thể tập trung.
• Cộng đồng mạnh mẽ: Người chơi có thể tham gia vào quá trình quản trị, đưa ra quyết định về tương lai của game.
• Tiềm năng sáng tạo không giới hạn: Các nhà phát triển và người chơi có thể tạo ra nội dung và trải nghiệm mới dựa trên nền tảng mở.

Điểm yếu:

• Trải nghiệm người dùng chưa tối ưu: Rào cản gia nhập cao (cần ví điện tử, hiểu về blockchain), chi phí giao dịch (gas fees), tốc độ giao dịch chậm trên một số blockchain.
• Tập trung vào kiếm tiền hơn gameplay: Nhiều game ban đầu thiếu chiều sâu về gameplay, chỉ thu hút người chơi bằng yếu tố kiếm tiền, dẫn đến trải nghiệm nhàm chán.
• Vấn đề mở rộng: Blockchain hiện tại gặp khó khăn trong việc xử lý hàng triệu giao dịch mỗi giây cần thiết cho các game quy mô lớn.
• Rủi ro bảo mật & lừa đảo: Các lỗ hổng smart contract, tấn công phishing, và các dự án lừa đảo (rug pulls) vẫn là mối lo ngại.
• Quy định pháp lý không rõ ràng: Thiếu khung pháp lý rõ ràng ở nhiều quốc gia, gây khó khăn cho việc phát triển và áp dụng rộng rãi.
• Biến động giá của token: Giá trị tài sản trong game có thể biến động mạnh theo thị trường crypto, ảnh hưởng đến giá trị phần thưởng của người chơi.

8. Bảo mật

Bảo mật trong Web3 Gaming bao gồm nhiều khía cạnh:

• Bảo mật Smart Contracts: Các hợp đồng thông minh điều khiển logic game và quản lý tài sản cần được kiểm toán (audit) bởi các bên thứ ba độc lập để phát hiện và khắc phục lỗ hổng.
• Bảo mật ví tiền điện tử: Người chơi cần bảo vệ khóa riêng tư (private keys) và cụm từ khôi phục (seed phrase) của ví. Các mối đe dọa bao gồm phishing, malware.
• Bảo mật nền tảng/blockchain: Bảo mật của chính blockchain cơ bản (ví dụ: Ethereum, Solana) là rất quan trọng để đảm bảo tính toàn vẹn của giao dịch và dữ liệu.
• Chống gian lận trong game: Các game cần có cơ chế để ngăn chặn gian lận, bot farm làm ảnh hưởng đến nền kinh tế game.
• Bảo vệ dữ liệu cá nhân: Mặc dù blockchain là phi tập trung, các dự án vẫn cần tuân thủ các quy định về bảo vệ dữ liệu khi xử lý thông tin người dùng (nếu có).

Tổng thể, bảo mật trong Web3 Gaming là một thách thức lớn, yêu cầu sự cẩn trọng từ cả nhà phát triển và người chơi.

9. Dự án thuộc xu hướng gì

Web3 Gaming là xu hướng giao thoa của nhiều lĩnh vực công nghệ mới nổi:

• Gaming (Trò chơi điện tử): Cốt lõi là ngành công nghiệp game.
• Blockchain: Sử dụng công nghệ sổ cái phân tán để đảm bảo quyền sở hữu, minh bạch và phi tập trung.
• NFTs (Non-Fungible Tokens): Là nền tảng cho quyền sở hữu tài sản số độc đáo trong game.
• Metaverse: Nhiều game Web3 là một phần của tầm nhìn metaverse, nơi người chơi có thể tương tác trong không gian ảo và sở hữu tài sản số.
• DeFi (Decentralized Finance): Các yếu tố kinh tế trong game, Play-to-Earn, staking, giao dịch token có thể liên quan đến các nguyên tắc DeFi.
• Creator Economy (Kinh tế người sáng tạo): Cho phép người chơi và người sáng tạo kiếm tiền từ nội dung và đóng góp của họ.
• Decentralized Applications (dApps): Các trò chơi được xây dựng trên blockchain là các ứng dụng phi tập trung.

Web3 Gaming đã trở lại: Những dự án game on-chain đang dẫn đầu khả năng ứng dụng thực tế, mang theo một làn sóng mới mẻ và khác biệt hoàn toàn so với chu kỳ bùng nổ của năm 2021. Nếu trước đây, thị trường bị thống trị bởi mô hình Play-to-Earn (P2E) với trọng tâm là kiếm tiền, thì giờ đây, sự chú ý đang đổ dồn vào các dự án đặt trải nghiệm người chơi và tính bền vững lên hàng đầu. Đây không còn là câu chuyện về việc click chuột để nhận thưởng, mà là một cuộc cách mạng về cách chúng ta sở hữu, tương tác và xây dựng thế giới trong game.

Sự trỗi dậy của game on-chain

Sự thay đổi từ Play-to-Earn sang Play-and-Own

Mô hình P2E, dù đã thành công trong việc thu hút lượng lớn người dùng ban đầu, lại bộc lộ nhiều yếu điểm về lạm phát token và sự phụ thuộc vào việc liên tục có người chơi mới. Làn sóng Web3 Gaming hiện tại đang hướng đến mô hình Play-and-Own (Chơi và Sở hữu). Trong mô hình này, việc kiếm tiền trở thành một hệ quả tự nhiên của việc người chơi thực sự tham gia, xây dựng và cống hiến cho thế giới game, thay vì là mục tiêu duy nhất. Quyền sở hữu tài sản kỹ thuật số (NFTs) trở nên có ý nghĩa hơn khi chúng gắn liền với những trải nghiệm và thành tựu đáng nhớ.

Tập trung vào trải nghiệm cốt lõi

Các nhà phát triển game Web3 thế hệ mới hiểu rằng để tồn tại và phát triển, sản phẩm của họ trước hết phải là một trò chơi hay. Yếu tố “fun” được đặt lên hàng đầu, với đồ họa hấp dẫn, cốt truyện sâu sắc và lối chơi lôi cuốn. Công nghệ blockchain được tích hợp một cách tinh tế để tăng cường trải nghiệm, chứ không phải là một rào cản kỹ thuật phức tạp. Người chơi tham gia vì họ yêu thích trò chơi, và quyền sở hữu tài sản chỉ là một phần thưởng giá trị gia tăng.

Thế nào là một game on-chain thực thụ?

Định nghĩa game hoàn toàn trên chuỗi

Một game on-chain thực thụ (fully on-chain game) là một trò chơi mà toàn bộ logic, trạng thái và dữ liệu của nó đều được xử lý và lưu trữ trực tiếp trên blockchain. Điều này có nghĩa là mọi hành động của người chơi, từ việc di chuyển nhân vật, chế tạo vật phẩm cho đến tương tác với môi trường, đều là một giao dịch được ghi lại vĩnh viễn và không thể thay đổi. Nó khác biệt hoàn toàn với các game Web3 chỉ sử dụng blockchain để phát hành NFT cho vật phẩm trong khi logic game vẫn chạy trên máy chủ tập trung.

Tính minh bạch và khả năng tương tác vô hạn

Với game on-chain, mọi quy tắc đều được công khai và thực thi bởi hợp đồng thông minh. Không có một thực thể trung gian nào có thể can thiệp hay thay đổi luật chơi một cách tùy tiện. Điều này tạo ra một môi trường công bằng tuyệt đối. Hơn nữa, vì tất cả dữ liệu đều nằm trên chuỗi, các nhà phát triển và cộng đồng có thể tự do xây dựng các công cụ, ứng dụng và thậm chí là những trải nghiệm game mới dựa trên dữ liệu của game gốc, mở ra một kỷ nguyên của khả năng tương tác và sáng tạo không giới hạn.

Những dự án tiên phong đang định hình tương lai

Thế giới tự trị và các game chiến lược phức tạp

Các dự án như Dark Forest đã tiên phong trong việc tạo ra các vũ trụ game khổng lồ, nơi logic trò chơi chạy hoàn toàn trên chuỗi. Người chơi phải sử dụng các chiến lược phức tạp và thậm chí là kiến thức về mật mã để khám phá và chinh phục không gian. Những game này không có điểm kết thúc, chúng tồn tại và phát triển như những thế giới tự trị, liên tục được định hình bởi hành động của cộng đồng.

Hệ sinh thái StarkNet và Cairo

Các giải pháp Layer 2 như StarkNet với ngôn ngữ lập trình Cairo đang trở thành mảnh đất màu mỡ cho các game on-chain thế hệ mới. Các dự án như Influence, Loot Realms đang xây dựng những thế giới game chiến lược, kinh tế phức tạp với chi phí giao dịch thấp và tốc độ xử lý cao. Chúng cho phép tạo ra những trải nghiệm sâu sắc mà trước đây không thể thực hiện được trên Ethereum Layer 1 do giới hạn về chi phí và tốc độ.

Ứng dụng thực tế vượt xa khỏi giải trí

Xây dựng nền kinh tế do người chơi điều khiển

Khả năng ứng dụng thực tế lớn nhất của game on-chain là việc tạo ra các nền kinh tế kỹ thuật số hoàn toàn tự trị và do người chơi điều khiển. Mọi vật phẩm, tài nguyên và đất đai trong game đều là các tài sản có thể được tự do mua bán, trao đổi mà không cần sự cho phép của nhà phát hành. Người chơi có thể trở thành những doanh nhân, nhà sản xuất, nhà cung cấp dịch vụ và xây dựng nên sự nghiệp ngay trong thế giới ảo.

Để thực sự nắm bắt được sự phức tạp của các nền kinh tế do người chơi điều khiển này, nhận diện các xu hướng mới nổi và đánh giá tiềm năng tăng trưởng của một dự án, việc tiếp cận dữ liệu on-chain và phân tích hành vi người dùng là vô cùng quan trọng. Đây chính là lúc các công cụ chuyên sâu phát huy giá trị. Web3Lead là một nền tảng phân tích dữ liệu hàng đầu, cung cấp những insight sâu sắc về thị trường Web3, từ việc theo dõi dòng tiền, phân tích hoạt động của người dùng trên chuỗi, cho đến việc đo lường các chỉ số tăng trưởng cốt lõi của dự án. Thay vì mò mẫm trong biển thông tin, bạn có thể sử dụng Web3Lead để có được cái nhìn tổng quan và chi tiết, giúp đưa ra những quyết định đầu tư và tham gia vào các dự án game một cách thông minh hơn.

Truy cập tại:

https://app.web3lead.com

Quyền sở hữu tài sản vĩnh viễn

Trong game truyền thống, khi một máy chủ game đóng cửa, mọi công sức và tài sản của người chơi đều tan biến. Với game on-chain, tài sản của bạn tồn tại vĩnh viễn trên blockchain, độc lập với nhà phát hành. Ngay cả khi trò chơi gốc ngừng phát triển, cộng đồng vẫn có thể sử dụng những tài sản đó để xây dựng một phiên bản mới hoặc tích hợp chúng vào một thế giới khác, đảm bảo giá trị và sự tồn tại lâu dài.

Tương lai của Web3 Gaming và sự hội tụ công nghệ

Tích hợp với DeFi và các ứng dụng Web3 khác

Tương lai của Web3 Gaming nằm ở sự hội tụ. Các tài sản trong game có thể được sử dụng làm tài sản thế chấp trong các giao thức DeFi, các bang hội có thể hoạt động như những tổ chức tự trị phi tập trung (DAO) để quản lý ngân quỹ chung. Ranh giới giữa game, tài chính và quản trị xã hội sẽ ngày càng mờ đi, tạo ra những hệ sinh thái số phức hợp và sống động.

Quản trị phi tập trung trong game

Các DAO sẽ đóng vai trò ngày càng quan trọng trong việc quản trị thế giới game. Người chơi, những người nắm giữ token quản trị, sẽ có quyền biểu quyết về các thay đổi quan trọng, từ việc điều chỉnh cân bằng game, phân bổ ngân sách phát triển cho đến việc tổ chức các sự kiện cộng đồng. Điều này biến người chơi từ những khách hàng đơn thuần thành những người đồng sở hữu và đồng kiến tạo thế giới mà họ đang tham gia.

Làn sóng Web3 Gaming lần này không chỉ là một xu hướng công nghệ mà còn là một sự thay đổi về triết lý. Nó trao quyền lực thực sự vào tay người chơi, biến game từ một hình thức giải trí tiêu thụ thành một không gian sáng tạo, xây dựng và sở hữu. Những dự án game on-chain đang đặt những viên gạch đầu tiên cho một tương lai nơi thế giới ảo và thế giới thực được kết nối một cách ý nghĩa, mở ra vô vàn tiềm năng về kinh tế và xã hội mà chúng ta chỉ mới bắt đầu khám phá.