ZKFair: L2 “fair launch” 100% token cho cộng đồng

1. Đội ngũ sáng lập / công ty đứng sau: ZKFair được phát triển bởi đội ngũ Lumoz (trước đây là Opside), một nhà cung cấp ZK-Rollup as a Service (ZK-RaaS).

2. Blockchain sử dụng / mô hình kiến trúc: ZKFair là một ZK-Rollup Layer 2 tương thích hoàn toàn với EVM, được xây dựng bằng Polygon CDK (Chain Development Kit). Dự án sử dụng Celestia để cung cấp dữ liệu (data availability) và mạng lưới chứng minh phi tập trung của Lumoz để tính toán bằng chứng Zero-Knowledge (ZKP). Nó kế thừa bảo mật từ blockchain Ethereum.

3. Lộ trình phát triển (Roadmap) & Đối tác: Ra mắt mainnet vào tháng 12 năm 2023. Lộ trình tập trung vào việc phát triển hệ sinh thái, tích hợp các ứng dụng phi tập trung (dApps), cải thiện cơ sở hạ tầng và phi tập trung hóa dần dần bộ sắp xếp giao dịch (sequencer). Các đối tác chính bao gồm Polygon (cho CDK), Celestia (cho Data Availability) và Lumoz (nhà cung cấp công nghệ nền tảng và mạng lưới prover).

4. Số liệu minh chứng: Tổng giá trị bị khóa (TVL) trên ZKFair đã đạt mức đáng kể sau khi ra mắt, đặc biệt là trong giai đoạn phân phối token ZKF. Khối lượng giao dịch và số lượng người dùng cũng tăng cao trong thời gian airdrop. Các số liệu cụ thể có thể biến động và cần được tham khảo từ các nguồn dữ liệu DeFi đáng tin cậy.

5. Đánh giá cộng đồng & chuyên gia: Cộng đồng đánh giá cao mô hình phân phối token 100% airdrop (fair launch), không có phân bổ cho VC hay đội ngũ phát triển ban đầu. Các chuyên gia ghi nhận việc sử dụng công nghệ mạnh mẽ từ Polygon CDK, Celestia và khả năng tương thích EVM đầy đủ. Tuy nhiên, cũng có những câu hỏi về sự bền vững lâu dài và cạnh tranh trong thị trường L2 đông đúc.

6. Tokenomics (nếu có token): Token gốc là ZKF. Tổng cung là 10.000.000.000 (10 tỷ) ZKF. 100% token ZKF đã được airdrop cho cộng đồng bao gồm những người đóng góp phí gas, người dùng testnet sớm của Lumoz và các cộng đồng L2 khác. Không có phân bổ cho nhà đầu tư mạo hiểm (VC), bán riêng tư hay đội ngũ phát triển. ZKF được sử dụng cho quản trị và có thể có các tiện ích khác trong tương lai như thanh toán phí gas.

7. Điểm mạnh & Điểm yếu:

Điểm mạnh:

• ZK-Rollup tương thích hoàn toàn với EVM, giúp các dApp dễ dàng di chuyển.
• Sử dụng các công nghệ tiên tiến như Polygon CDK và Celestia, cùng với mạng lưới prover phi tập trung của Lumoz.
• Mô hình phân phối token công bằng (fair launch) với 100% airdrop, thu hút sự tham gia mạnh mẽ của cộng đồng.
• Phí giao dịch thấp nhờ kiến trúc ZK-Rollup và Celestia DA.

Điểm yếu:

• Là dự án tương đối mới trong một không gian L2 cạnh tranh.
• Tính bền vững và tăng trưởng dài hạn sau airdrop cần thời gian để chứng minh.
• Ban đầu có thể có những lo ngại về mức độ phi tập trung của bộ sắp xếp giao dịch (sequencer), mặc dù lộ trình hướng tới phi tập trung hóa.

8. Bảo mật: ZKFair kế thừa tính bảo mật mạnh mẽ từ Ethereum thông qua việc sử dụng các bằng chứng hợp lệ (validity proofs) của ZK-Rollup, đảm bảo tính đúng đắn của mọi giao dịch và chuyển đổi trạng thái. Khả năng cung cấp dữ liệu (data availability) được đảm bảo bởi Celestia, tăng cường khả năng mở rộng mà vẫn duy trì mức độ bảo mật cao. Mạng lưới prover phi tập trung của Lumoz cũng góp phần tăng cường tính mạnh mẽ của quá trình tạo ZKP.

9. Dự án thuộc xu hướng gì: Giải pháp mở rộng Layer 2 (L2), Zero-Knowledge Rollups (ZK-Rollups), Blockchain Module (nhờ tích hợp Celestia), Hệ sinh thái DeFi (nhằm mục tiêu hỗ trợ các giao thức DeFi).

ZKFair: L2 “fair launch” 100% token cho cộng đồng không chỉ là một khẩu hiệu marketing mà còn là một tuyên ngôn táo bạo trong bối cảnh các dự án Layer 2 đang mọc lên như nấm, phần lớn đều được hậu thuẫn bởi các quỹ đầu tư mạo hiểm lớn. Giữa một sân chơi mà quyền lợi thường nghiêng về những người có vốn, ZKFair nổi lên như một thử nghiệm xã hội và kinh tế, đặt câu hỏi liệu một mạng lưới có thể phát triển bền vững chỉ bằng sức mạnh của cộng đồng hay không.

Tổng quan về mô hình Fair Launch

Sự khác biệt cốt lõi của ZKFair

Trong thế giới tiền điện tử, thuật ngữ “fair launch” có nghĩa là một dự án phát hành token của mình ra công chúng mà không có bất kỳ sự phân bổ riêng tư nào cho đội ngũ phát triển, nhà đầu tư sớm hay các quỹ mạo hiểm. Toàn bộ nguồn cung ban đầu được phân phối một cách công bằng cho cộng đồng thông qua các phương thức như airdrop, khai thác thanh khoản hoặc bán công khai không giới hạn.

Tại sao mô hình này lại hấp dẫn?

Mô hình này chống lại xu hướng “VC-centric” nơi các nhà đầu tư lớn có thể mua token với giá rẻ mạt và xả lên đầu các nhà đầu tư nhỏ lẻ khi dự án lên sàn. Fair launch tạo ra một sân chơi bình đẳng hơn, nơi giá trị của dự án được quyết định bởi chính những người dùng và người đóng góp thực sự, thúc đẩy sự phân quyền và gắn kết cộng đồng ngay từ những ngày đầu.

Công nghệ nền tảng của ZKFair

Sức mạnh từ Polygon CDK

ZKFair không tự xây dựng mọi thứ từ đầu. Dự án tận dụng Polygon Chain Development Kit (CDK), một bộ công cụ mã nguồn mở cho phép các nhà phát triển dễ dàng triển khai các blockchain Layer 2 dựa trên công nghệ ZK-Rollup. Việc sử dụng Polygon CDK giúp ZKFair kế thừa tính bảo mật từ Ethereum, đồng thời đảm bảo khả năng tương thích cao với Máy ảo Ethereum (EVM), giúp các ứng dụng phi tập trung (dApp) có thể di chuyển lên ZKFair một cách dễ dàng.

Celestia cho lớp sẵn có dữ liệu (DA)

Một trong những yếu tố gây tốn kém nhất cho các Layer 2 là việc lưu trữ dữ liệu giao dịch trên Ethereum. ZKFair đã chọn một giải pháp sáng tạo bằng cách sử dụng Celestia làm lớp Sẵn có Dữ liệu (Data Availability). Celestia là một blockchain chuyên biệt cho việc lưu trữ dữ liệu một cách hiệu quả và rẻ hơn nhiều so với Ethereum. Điều này giúp giảm đáng kể chi phí giao dịch trên ZKFair, mang lại trải nghiệm mượt mà và tiết kiệm cho người dùng.

Sử dụng USDC làm phí gas

Thay vì sử dụng một token gốc dễ biến động để làm phí gas, ZKFair đã quyết định sử dụng USDC, một stablecoin được bảo chứng bằng đô la Mỹ. Quyết định này giúp người dùng dễ dàng dự đoán chi phí giao dịch và loại bỏ rào cản tâm lý khi phải mua và nắm giữ thêm một loại token mới chỉ để sử dụng mạng lưới.

Cơ chế phân phối token ZKF độc nhất

Chương trình Airdrop 100% nguồn cung

Điểm nhấn lớn nhất của ZKFair chính là cam kết airdrop 100% tổng cung 10 tỷ token ZKF cho cộng đồng. Không có một token nào được dành riêng cho đội ngũ, cố vấn hay nhà đầu tư. 75% được phân phối thông qua sự kiện Gas Fee Airdrop và 25% còn lại được trao cho những người dùng đã tương tác với các dự án trong hệ sinh thái Lumoz (trước đây là Polyhedra ZK), đơn vị đứng sau hỗ trợ kỹ thuật cho ZKFair.

Cuộc chiến Gas Fee Airdrop

Sự kiện Gas Fee Airdrop đã tạo ra một cơn sốt trong cộng đồng. Người dùng từ các mạng lưới ZK-Rollup khác như Polygon zkEVM, zkSync, Scroll, Linea, cũng như những người nắm giữ Lumoz Point, có thể tham gia bằng cách trả phí gas trên mạng lưới ZKFair. Tổng số phí gas được hoàn trả lại sau khi sự kiện kết thúc, và token ZKF được phân phối dựa trên tỷ lệ đóng góp phí gas của mỗi người. Điều này đã tạo ra một “cuộc chiến gas” khốc liệt, thu hút một lượng lớn người dùng và giao dịch chỉ trong một thời gian ngắn.

Để hiểu rõ hơn về động lực và hành vi của người dùng trong các sự kiện airdrop quy mô lớn như của ZKFair, việc phân tích dữ liệu on-chain là cực kỳ quan trọng. Các sự kiện này thường tạo ra những biến động đột ngột về số lượng người dùng hoạt động, khối lượng giao dịch và dòng tiền luân chuyển giữa các hệ sinh thái. Việc theo dõi sát sao các chỉ số này không chỉ giúp đánh giá mức độ thành công của chiến dịch mà còn cung cấp những insight quý giá về xu hướng của thị trường. Nền tảng Web3Lead chính là một công cụ mạnh mẽ cung cấp các phân tích chuyên sâu như vậy, giúp người dùng và nhà phát triển có cái nhìn toàn cảnh về dữ liệu on-chain, hành vi người dùng Web3, và các xu hướng tăng trưởng của dự án. Bằng cách tổng hợp và trực quan hóa dữ liệu phức tạp, Web3Lead cho phép bạn khám phá các mô hình ẩn sau những con số, từ đó đưa ra quyết định đầu tư hoặc phát triển sản phẩm một cách thông minh hơn.

Hệ sinh thái và tiềm năng tương lai

Sự phát triển của các dApp ban đầu

Ngay sau khi ra mắt, ZKFair đã nhanh chóng thu hút một loạt các dự án xây dựng trên nền tảng của mình. Các mảng như DeFi (sàn giao dịch phi tập trung, lending), NFT marketplace, và gaming đang dần hình thành. Sự công bằng trong việc ra mắt token đã trở thành một thỏi nam châm thu hút các nhà phát triển muốn xây dựng sản phẩm cho một cộng đồng thực sự sở hữu mạng lưới.

Cơ hội và thách thức

Cơ hội lớn nhất của ZKFair đến từ cộng đồng đông đảo và nhiệt huyết được hình thành ngay từ đầu. Tuy nhiên, thách thức cũng không hề nhỏ. Dự án sẽ phải cạnh tranh với các đối thủ L2 được đầu tư hàng trăm triệu đô la. Việc duy trì sự phát triển, tạo ra doanh thu bền vững cho Giao thức và đảm bảo giá trị cho token ZKF trong dài hạn sẽ là bài toán cần lời giải đáp từ chính cộng đồng.

Liệu ZKFair có phải là tương lai của Layer 2?

Mô hình quản trị và doanh thu cộng đồng

Sau khi 100% token được phân phối, quyền quản trị ZKFair sẽ hoàn toàn thuộc về cộng đồng thông qua việc stake ZKF. Doanh thu của mạng lưới, được tạo ra từ phí giao dịch, cũng sẽ được chia sẻ lại cho những người tham gia đóng góp vào sự bảo mật và phát triển của hệ thống. Đây là một mô hình kinh tế tuần hoàn, nơi lợi ích của người dùng và lợi ích của mạng lưới là một.

Vai trò của đội ngũ Lumoz

Dù ZKFair được định vị là một dự án cộng đồng, sự hỗ trợ kỹ thuật từ Lumoz vẫn đóng vai trò quan trọng trong giai đoạn đầu. Việc cân bằng giữa sự hỗ trợ từ một đơn vị trung tâm và quá trình phi tập trung hóa hoàn toàn sẽ quyết định sự trưởng thành của ZKFair trong tương lai.

ZKFair không chỉ đơn thuần là một giải pháp công nghệ mới, nó là một tuyên ngôn về sự công bằng và phân quyền trong không gian Web3. Con đường phía trước chắc chắn sẽ có nhiều chông gai, nhưng sự khởi đầu của nó đã chứng minh một điều: khao khát về một sân chơi bình đẳng, nơi cộng đồng thực sự nắm quyền, vẫn luôn cháy bỏng. Thành công của ZKFair sẽ là một nguồn cảm hứng to lớn, cho thấy rằng một dự án có thể vươn xa không chỉ bằng vốn đầu tư, mà bằng chính niềm tin và sức mạnh của những người dùng xây dựng nên nó.